Wat houdt de powerfactor in?

Let goed op de powerfactor

In mijn vorige teksten heb ik de powerfactor benoemd. Daarop kreeg ik de vraag van bezoekers of ik eens uit wilde leggen wat de powerfactor precies inhoudt. De powerfactor zegt iets over de relatie tussen het schijnbaar vermogen en het netto vermogen. Je betaalt je energieleverancier uiteindelijk over het netto vermogen dat je verbruikt. De powerfactor geeft weer hoeveel stroom daadwerkelijk gebruikt wordt om licht te creëren.

In de meest ideale situatie is het netto vermogen gelijk aan het schijnbaar vermogen (= 1). Dit betekent dat er geen extra vermogen nodig is om de verlichting op het hoogst beschikbare vermogen te laten branden. In de praktijk is het vaak anders. Bij veel productspecificaties staat daarom de powerfactor aangegeven. Er is extra vermogen nodig om het gewenste vermogen aan de gebruiker af te geven wanneer de powerfactor lager dan 1 betreft.

Daarom een voorbeeld. De energiekosten worden berekend over het vermogen vermenigvuldigt met de tijdsduur. Wanneer je een lamp van 100 Watt gebruikt spreken we van een netto vermogen (P) van 100 Watt. Als deze lamp 10 uur brandt heb je een hoeveelheid energie van 10 uur maal 100 Watt = 1 kWh afgenomen. In dit geval is het schijnbaar vermogen gelijk aan het netto vermogen (= 1).

Maar wat als de powerfactor lager dan één is?

Maar het kan ook zijn dat je meer vermogen (watt) gebruikt dan op de lamp staat aangegeven. Ouderwetse LED verlichting heeft vaak slechts een powerfactor van 0,6 of lager. Dat betekent dat je minimaal 40% meer vermogen verbruikt. Dat noemen we blindstroom. Producten met een PF van 0,9 of hoger zijn volgens deze factor goede producten. Sommige energieleveranciers zijn niet in staat om blindstroom te detecteren, terwijl LED lampen met een lage en hoge power factor net zo duur zijn. Echter betaal je dan bij de lamp met een hoge PF veel minder aan stroom dan bij de lamp met de lage powerfactor.

Een 10 Watt LED lamp met een powerfactor van 0.94 verbruikt 6% meer stroom. Wanneer de lamp een power factor heeft van 0.5, verbruik je 50% meer stroom. Ondanks dat beide lampen 10 Watt verbruiken, gaat de rest van het vermogen verloren. Waar je uiteindelijk wel voor betaald.

Tegenwoordig zijn er steeds meer energieleveranciers die dit wel opmerken. De slimme meters die ze produceren meten ook de blindstroom en dat maakt het kiezen van een LED lamp met hoge powerfactor extra interessant. Bij dit soort meters betaal je namelijk voor een lamp met een lage powerfactor voor zowel het werkelijk als het schijnbaar vermogen. Hoe dichter bij PF 1, hoe minder je hoeft te betalen.